Aciz Bilim

İsmail Paşa (d. 1807, İzmir – ö. 1880, İstanbul), Osmanlı hekim ve devlet adamı. Çiçek aşısının yaygınlaştırılmasına katkıda bulunmuştur.

Sakız Adasından İzmir’e göç eden ve 1814’te Müslüman olan bir Rum ailedendi. Cerrahlığı Hacı İshak Efendi’den öğrendi. Bir süre askeri cerrah olarak cephelerde görev yaptı. Bilgisini geliştirmek için Cer-rahhane-i Mamure’ye girdi, öğrenimini 1840’ta tamamlayarak Paris’e gitti. Cerrahi vakalarla ilgili bildirisiyle Paris Tıp Akademisi üyeliğine kabul edildi. Dönüşünde Cerrahhane-i Mamure’nin başına getirildi. 1845’te Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane (Askeri Tıbbiye) nazırı oldu. 1846’da bazı eyalet ve kazalardan getirttiği öğrencilere okulda çiçek aşısı kursları verdirdi ve çiçek aşısının yaygın biçimde kullanılmasını sağladı. 1847’de Viyana’ya gönderdiği dört hekimin gösterdiği başarılar üzerine, Mekteb-i Tıbbiye Avrupa’da fakülte düzeyinde bir öğretim kurumu olarak kabul edildi.

1848’de nafia nazın, ertesi yıl da ticaret nazın olan İsmail Paşa, 1851’de ikinci kez Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane nazırlığıyla görevlendirildi. 1855’te Meclis-i Vâlâ üyesi, 1856′da ticaret nazırı, 1861’de Girit valisi, 1871’de Selanik valisi oldu ve 1873’te de Şûra-yı Devlet üyeliğine getirildi. Aynı yıl içinde şehremini, ticaret ve nafia nazın ve yeniden şehremini olarak atandı. Geçirdiği felç nedeniyle 1874’te emekliye ayrıldı.

Vekâyi-i Tıbbiye’nin yayımına katkılarda bulunan İsmail Paşa, aynca Abdülmecid’in emriyle halkı kolera salgınına karşı uyarmaya yönelik Kolera Risalesi (1847) adlı bir kitap yazmıştır.