Aciz Bilim

Dizel Motoru kim icat etti. Dizel, kuvvetle sıkıştırılmış hava içine püskürtülen yakıtla çalışan içten yanmalı bir motor tipidir. Dizel veya Diesel olarak bilinen bu motor teknikte büyük güçlere ihtiyaç duyulması sebebiyle icat edilmiştir. Gelişmesinde Alman şirketlerinin büyük faydaları olmuştur. Kara taşımacılığında kullanılan ilk dizel motorlar 1922’den itibaren yapılmaya başlandı. Denizcilikte kullanılan dizellerin yapımları her ne kadar 1910’da başladıysa da gerçek anlamda küçük teknelerde kullanılabilen tipleri ancak 1929’danberi yapılmaya başlandı .

Bu tarihlerden itibaren kara taşıtlarında istenilen 40-50 beygir gücünde motorlar yapılmaya başlanmıştır. İkinci Dünya Savaşının başlarına kadar dizel motorları demiryolu taşımacılığında, traktörlerde, inşaat makinalarında, gemilerde, sanayinin çeşitli alanlarında güç kaynağı olarak kullanıldıysa da ufak güç isteyen yerlerde tercih yine benzin motorlarındaydı.

Dizel motoru Alman mühendis ve mucit olan Rudolf Diesel icat etmiştir. Rudolf Diesel 1858 yılında Fransa’da doğdu. 1870 yılında Fransa – Prusya savaşı başlayınca diğer bir çok alman gibi İngiltere’ye göç etmek zorunda kaldı. Savaşın bitiminden hemen sonra teyzesi ve amcasının yanına Almanya’ya gitti. Augsburg da ilk okula başladı. Amcası matematik öğretmeni idi. ona hem almanca hem de matematik dersleri verdi. 14 yaşında ailesine mühendis olmak istediğini belirten bir mektup tazdı. 1873 yılında burslu olarak Augsburg endüstri okuluna başladı. 1879 yılında tifoya yakalandığı için okula ara vermek zorunda kaldı ve İsviçreye gitti. Orada mekanik konusunda pratik yapmak için bir firmada çalıştı. 1880 yılında okula geri döndi ve birincilikle mezun oldu ve Parise geri döndü. Pariste Profesör Carl von Linde nin Modern soğutma ve buz tesisi kurmasına yardım etti. Bir yıl sonra tesisin yöneticisi oldu.

1890 yılında Berlin’e taşındı. Linde’ye bağlı olarak çalışmaya devam etti. İlk olarak buhar makinaları üzerinde çalışmaya başladı.

Amonyak buharı kullanan bir motor icat etti fakat motor ilk çalıştırmada patladı ve neredeyse onu öldürüyordu. Aylarca hastanede yattı. 1887 yılında Gottlieb Daimler ve Karl Benz’in araba motorunu icat etmesinden hemen sonra Dizel Motor2un icadı ile ilgili çalışmalarına başladı.

Termodinamik ve yakıt verimliliği konularındaki kısıtlamalar üzerinde çalıştı. Örneğin buhar motorlarında enerjinin %85 – 90 ı boşa gidiyordu. Daha yüksek verimlilikle çalışacak carnot çevrimli bir motor dizayn etmek için çalışmaya başladı. 1893 yılında “Buhar motoru ve bugün bilinen yanmalı motorlar yerine, rasyonel bir termal motor tasarımı” ile ilgili bir teori yayınladı. Yayaınladığı teori ile ilgili patent aldı.

1893 – 1897 yılları arasında, MAN AG Augsburg müdürü Heinrich von Buz, ona yeni mototru ile ilgili fikirlerini test etmek ve geliştirmek için bir fırsat verdi ve Rudolf Diesel ilk dizel motoru yapmayı başardı. Almanya, Amerika ve diğer ülkelerde yeni motoru ile ilgili patentlerini aldı ve Diesel Motor Üretim Şirketini kurdu.

Rudolf Diesel, 1913 yılında bir toplantı için Antwerp ten Londra’ya gemi ile yola çıktı. 29 Eylül 1913, akşam yemeğinden sonra saat 22:00 da, sabah 6.15 te uyandırılmak istediğini söyleyerek, dinlenmek için kamarasına çekildi. Ertesi gün ortadan kaybolmuştu. On gün sonra Hollandalı bir teknenin mürettebatları bir adamın cesedini denizde yüzerken buldular. Ceset tanınmayacak haldeydi. Mürettebat ölü adamın kişisel eşyalarını ve elbiselerini alıp vücudunu denize geri bıraktılar. 13 Ekim’de oğlu Eugen Dizel, bu eşyaların babasına ait olduğu tespit etti. Ölüm nedeninin intiharmı yoksa cinayetmi olduğu hiç anlaşılamadı.

Dizel Motorun Çalışma Prensibi

Dizel motoru içten yanmalıdır. Piston aşağı inerken, silindire hava dolar. Piston yukarı çıkınca bu hava sıkıştırılır. Sıkıştırma oranı benzininkilerden çok yüksek olup (1, 12 ile 1, 25 arası) mertebesinde olduğu için, havanın sıcaklığı 500°C’nin üstüne çıkar. Piston üst ölü noktaya yaklaşırken, silindire, üstteki bir enjektör memesinden yakıt püskürtülür. Yakıt sıkıştırma sonucu ısınmış olan havayla karışınca, kendiliğinden tutuşur. Mazot 80°C’den îtibâren tutuşmaya başladığı için yangın tehlikesi benzininkine oranla daha azdır. Dizel motorların bitkisel yağlardan, tabiî gaz ve benzinlere kadar akla gelen her yakıta uygulanabilme özelliği vardır. Fakat dünyada en çok kullanılan, ham petrolden elde edilen mazottur.

Dizel motorların benzine göre üstünlükleri

1. Benzin motorlarında teorik olarak hesaplandığı kabul edilen % 75 ısı enerjisi, % 25’e yakın bir işe dönüşebildiği hâlde, bu oran dizel motorlarında % 65 ısı enerjisinden % 35 gibi faydalı bir iş elde edilir ki, bu dizel motorlarındaki yüksek basınç ve ısıdan dolayı verimin benzine göre % 10 daha fazla olduğunu göstermektedir.
2. Dizel motorlarında beygir saat başına 100-200 gr civârında mazot sarfiyâtı olduğu hâlde, bu durum benzinde 300 gr civârında seyreder.
3. Çekiş gücü uygulama safhasında dizellerde daha fazla, benzinlerde daha azdır.
4. Mazotun tutuşma derecesi 80°C’den îtibâren başladığı hâlde benzinlerde oda sıcaklığında olur. Bu durum benzinlilerde dizellere göre yangın tehlikesinin daha çok olduğunu gösterir.
5. Dizel motorlar bitkisel yağlar dahil olmak üzere benzinin yüksek oktanlısına kadar her türlü yakıtla çalışabildiği hâlde benzili motorlarda yalnız benzin kullanılır.
6. Ateşleme donanımı benzine göre daha basit olduğu için ârızaları daha azdır.
7. Benzinli motorların egzoz gözlerinde daha fazla CO2 olmasına karşılık dizel motorların egzoz gözlerinde daha az CO2 vardır.
8. Dizel motorlarındaki işletme giderleri aynı işi görecek benzinli motorlara göre yarıdan daha azdır.