Aciz Bilim

Niels Bohr, geliştirdiği kuramlar ile modern fiziğin gelişimine oldukça önemli katkılar yapan Danimarkalı bir bilim adamıdır. Atomik yapı üzerine yaptığı devrim niteliğindeki çalışmalarla Nobel ödüllü bir fizikçi olmayı başarmıştır. Özellikle atom yapısı ve nicem teorisi üzerine yaptığı çalışmalarla tanınan Niels Bohr, dönemin en önemli bilimsel olaylarından biri olan Manhattan Projesi’nin de bir parçası olmuştur. Bohr, dünya tarihine sadece fizik bilimine yaptığı çığır açıcı çalışmalarıyla tanınmaz. Atomik yapı üzerine kendi adıyla anılan bir kuram yaratan bu bilim insanı aynı zamanda bir filozof ve bilimsel çalışmalara öncü ve teşvik edici olan bir bilim idolüdür.

Niels Bohr 7 Ekim 1885 yılında Kopenhag, Danimarka ‘da dünyaya gelmiştir. Babası bir felsefe profesörü olan Christian Bohr ‘dur. 1903 yılında Niels Bohr, Kopenhag Üniversitesinde fizik eğitimine başlamıştır. Bohr, fizik öğrenimine devam ederken matematik, astronomi ve felsefe eğitimi de almıştır. Doktora eğitimine değin Kopenhag Üniversitesi’nde kalan Bohr, doktora derecesini 1911 senesinde almayı başarmıştır. Kopenhag Üniversitesinde ki eğitiminin ardından kazandığı bir burs ile İngiltere’ye giderek Cambridge Üniversitesinde J.J. Thomsen’in yanında çalışmaya başlamıştır. Thomsen’inin yanında yalnızca birkaç ay kalan Bohr, ilerde kendi araştırmalarında kaynaklık edecek olan Ernest Rutherford ’un laboratuvarında çalışmak üzere Manchester Üniversitesi’ne gitmiştir.1912 senesinde Danimarka’ya geri dönmüştür ve atom kuramı üzerine çalışmalarına başlamıştır.

Danimarka ya döndükten sonra kuantum fiziği üzerine düşünen Niels Bohr, kuantum fiziği ile klasik fizik arasında bir bağ kurmaya çalışmıştır. 1916 senesinde Kopenhag Üniversitesi’nde fizik profesörü olmuştur. 1922 yılında atom yapısı üzerine yaptığı çalışmalarla Nobel Ödülünü kazanmıştır. Bohr ’un atom modelinde elektronlar bulunma ihtimallerinin yüksek olduğu düşünülen orbital adı verilen bölgelerde bulunurlar. Elektronlar yüksek enerji orbitallerinden düşük enerji seviyelerine doğru enerjileri radyasyon yoluyla salarak geçebilirler. Bohr atom modelinin temelinde orbital ve yörünge kavramı vardır kendisinden önce elektronların atom çekirdeği etrafında nasıl dolandıkları konusunda bir fikir yoktu. Niels Bohr atom teorisinin arkasından Werner Heinserberg gibi bilim adamlarıyla beraber çalışarak kuantum mekaniğine önemli katkılar yapmıştır.

Niels Bohr 2.Dünya Savaşına değin bu konudaki çalışmalarını sürdürmüştür. 1943 yılında işgalden kaçarak önce İsveç’e, hemen ardından ise ABD’ye geçmiştir. ABD’ de atom bombasının geliştirilmeye çalışıldığı Manhattan Projesi içinde yer almıştır. Bu projedeki çalışmaları oldukça heyecan verici bulan Bohr buna rağmen savaşın arkasından atom bombasının kullanımının engellemeni ve barışçıl amaçlarla kullanılabilmesi için önemli çalışmalar yaparak bir bildirge yayımladı. Bu çabasından ötürü “Barış İçin Atom” ödülünü almıştır. Son önemli çalışmasını 1939 yılında su damlacığı modeli ile yapan Bohr, yaşamının sonuna kadar atom yapısı üzerine çalışmalarını sürdürmüş ve barışçıl bir bilim istemiştir. Oğlu olan Aage Bohr ’da ünlü bir fizikçi olmuş ve 1975 yılında o da Nobel Ödülü’nü kazanmıştır.