Aciz Bilim

1. Hezâr Esrâr (İstanbul 1285). Behcet Mustafa Efendi’nin yazmaya başladığı bu eser, eski tıbba dair çoğu folklorik mahiyette bilgileri ve bazı ilâç formüllerini ihtiva etmektedir. Eseri 850. maddeden itibaren Abdülhak Molla yazmaya devam etmiş, ancak o da bitirememiştir. Daha sonra oğlu Hayrullah Efendi tarafından 1000 madde olarak tamamlanmıştır. Eserin taş baskısı olarak yapılmış tarihsiz bir neşri daha vardır.


2. Tertîb-i Eczâ. Hacılar için hazırlanmış bir sağlık rehberidir. Mustafa Reşid Efendi’nin (ö. 1830) hazırladığı eser Behcet Efendi tarafından gözden geçirilerek bazı ilâveler yapılmış ve hacla ilgili Mehmed Edib’in Nehcetü’l-menâzil (İstanbul 1232; Bulak 1250, 1252, 1256) ile Murad Nakşibendî’nin Nebzetü’l-menâsik (İstanbul 1274) adlı eserleriyle bir arada basılmıştır.


3. Kolera Risâlesi (İstanbul 1247). Kolera mikrobunun henüz keşfedilmediği bir dönemde kaleme alınan bu eser koleranın belirtileri, bu hastalıktan korunma ve tedavi yollarıyla ilgili olup Almanca’ya (bk. Şehsuvaroğlu v.dğr., s. 154) ve Arapça’ya (bk. Callagher, s. 301) tercüme edilmiştir.


4. Makāle fî emrâzi’l-firengiyye. İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi’nde Abdülhak Molla adına kayıtlı olan (TY, nr. 4209) ve 1243 (1827-28) tarihli müellif nüshası olduğu belirtilen risâle aslında Behcet Efendi’ye aittir.

Behcet Mustafa Efendi ayrıca Batı dillerinden bazı risâlelerle (bk. Şehsuvaroğlu, s. 153) Abdurrahman el-Cebertî’nin Mažharü’t-taķdîs bi-źehâbi devleti’l-Fransîs’ini Târîh-i Mısır (İstanbul 1282) ve Buffon’un Histoire Naturelle’ini de Târîh-i Tabîî (İstanbul 1281) adlarıyla Türkçe’ye çevirmiştir. Fizyoloji alanındaki tercümesi üzerine ise E. Kâhya Mustafa Behçet Efendi’nin “Fizyoloji Tercümesi” Adlı Kitabı, Çağında Avrupa’da ve Bizde Fizyoloji Çalışmaları adıyla bir araştırma yapmıştır. Aynı zamanda şair olan Mustafa Behcet Efendi’nin çeşitli şiir mecmualarında şiirleri, Arif Hikmet ve Fatin tezkirelerinde ise şiirlerinden örnekler bulunmaktadır.