Hayatı
Ebü’l-Hasen Sâbit b. Kurre b. Zehrûn (Mervân) es-Sâbî el-Harrânî (ö. 288/901)
Matematik, astronomi, mekanik ve tıp âlimi, filozof ve mütercim.
221 (836) yılında Harran’da doğdu. İslâm matematiğinin oluşum dönemine katkıda bulunan Harranlı matematikçilerin başında gelmektedir. Çok sayıda âlim yetiştirmiş bir aileye mensuptur. Gençliğinde sarraflık yaptığı nakledilir. Felsefe konularında serbest düşünceleri yüzünden şehrin Sâbiî halkı ile anlaşmazlığa düşünce yargılandı ve görüşlerinden vazgeçmek zorunda kaldı. Ardından Dârâ yakınındaki Kefertûsâ kasabasına çekilip takipten kurtuldu. Rivayete göre, Bizans’tan Bağdat’a dönerken Sâbit b. Kurre ile karşılaşan Ebû Ca‘fer Muhammed b. Mûsâ b. Şâkir, Sâbit’in matematikteki yeteneğini ve dille ilgili bilgisini farkederek onu Halife Mu‘tazıd-Billâh’a tavsiye etmek üzere beraberinde götürdü. Bazı kaynaklara göre Sâbit, Bağdat’ta Muhammed b. Mûsâ’dan ders almış, matematik, astronomi ve fizik ilimleri tahsil etmiş, daha sonra halifeye takdim edilerek saray astronomları arasında yer almıştır.
Diğer bir rivayete göre ise Halife Muvaffak-Billâh oğlu Mu‘tazıd’ı hapse atmış ve Sâbit’i de onun hizmetine vermiş, Mu‘tazıd halife olunca Sâbit de saraya mensup astronomlar arasına girmiştir. Sâbit Süryânîce ve Grekçe bilmekteydi. Kadrî Hâfız Tûkān, İbrânîce de bildiğini söylemektedir (Türâŝü’l-ǾArabi’l-Ǿilmî, s. 196). Sâbit b. Kurre, Bağdat’ta felsefî ilimlerle uğraşma imkânı buldu. Grek matematikçilerinin eserlerini Arapça’ya çevirerek şerhetti. Matematik ve astronomi alanında eserler yazdı ve hekimlikle meşgul oldu. Ayrıca kendisinden önce tercüme edilen bazı eserleri tashih etti. 26 Safer 288’de (19 Şubat 901) Bağdat’ta öldü.
Sâbit b. Kurre felsefe, matematik, astronomi, tıp ve tabii bilimler alanında tercüme ve telif eserleriyle ilme katkıda bulunmuştur. Sâlih Zeki’nin tesbitine göre Sâbit’in bu alanlarda 150’ye yakın eseri mevcuttur (Âsâr-ı Bâkıye, I, 159). Ayrıca Huneyn b. İshak ile beraber İslâm medeniyetindeki en büyük iki mütercimden biri kabul edilmektedir. Kâtib Çelebi, Sâbit b. Kurre’nin tercümeleri olmasaydı hiç kimsenin hikmete dair Yunanca kitaplardan faydalanamayacağının söylendiğini, nitekim onun tercüme etmediği kitapların öylece kaldığını belirtir (Keşfü’ž-žunûn, II, 1594).
Matematik, astronomi, mekanik ve tıp âlimi, filozof ve mütercim.
221 (836) yılında Harran’da doğdu. İslâm matematiğinin oluşum dönemine katkıda bulunan Harranlı matematikçilerin başında gelmektedir. Çok sayıda âlim yetiştirmiş bir aileye mensuptur. Gençliğinde sarraflık yaptığı nakledilir. Felsefe konularında serbest düşünceleri yüzünden şehrin Sâbiî halkı ile anlaşmazlığa düşünce yargılandı ve görüşlerinden vazgeçmek zorunda kaldı. Ardından Dârâ yakınındaki Kefertûsâ kasabasına çekilip takipten kurtuldu. Rivayete göre, Bizans’tan Bağdat’a dönerken Sâbit b. Kurre ile karşılaşan Ebû Ca‘fer Muhammed b. Mûsâ b. Şâkir, Sâbit’in matematikteki yeteneğini ve dille ilgili bilgisini farkederek onu Halife Mu‘tazıd-Billâh’a tavsiye etmek üzere beraberinde götürdü. Bazı kaynaklara göre Sâbit, Bağdat’ta Muhammed b. Mûsâ’dan ders almış, matematik, astronomi ve fizik ilimleri tahsil etmiş, daha sonra halifeye takdim edilerek saray astronomları arasında yer almıştır.
Diğer bir rivayete göre ise Halife Muvaffak-Billâh oğlu Mu‘tazıd’ı hapse atmış ve Sâbit’i de onun hizmetine vermiş, Mu‘tazıd halife olunca Sâbit de saraya mensup astronomlar arasına girmiştir. Sâbit Süryânîce ve Grekçe bilmekteydi. Kadrî Hâfız Tûkān, İbrânîce de bildiğini söylemektedir (Türâŝü’l-ǾArabi’l-Ǿilmî, s. 196). Sâbit b. Kurre, Bağdat’ta felsefî ilimlerle uğraşma imkânı buldu. Grek matematikçilerinin eserlerini Arapça’ya çevirerek şerhetti. Matematik ve astronomi alanında eserler yazdı ve hekimlikle meşgul oldu. Ayrıca kendisinden önce tercüme edilen bazı eserleri tashih etti. 26 Safer 288’de (19 Şubat 901) Bağdat’ta öldü.
Sâbit b. Kurre felsefe, matematik, astronomi, tıp ve tabii bilimler alanında tercüme ve telif eserleriyle ilme katkıda bulunmuştur. Sâlih Zeki’nin tesbitine göre Sâbit’in bu alanlarda 150’ye yakın eseri mevcuttur (Âsâr-ı Bâkıye, I, 159). Ayrıca Huneyn b. İshak ile beraber İslâm medeniyetindeki en büyük iki mütercimden biri kabul edilmektedir. Kâtib Çelebi, Sâbit b. Kurre’nin tercümeleri olmasaydı hiç kimsenin hikmete dair Yunanca kitaplardan faydalanamayacağının söylendiğini, nitekim onun tercüme etmediği kitapların öylece kaldığını belirtir (Keşfü’ž-žunûn, II, 1594).
SÂBİT b. KURRE
- Bilime Katkıları
- Eserleri
- Hayatı