Aciz Bilim

Necmüddîn Mahmûd b. Sâiniddîn (Ziyâiddîn) İlyâs eş-Şîrâzî (ö. 730/1330)

Din âlimi ve hekim.

Gerek klasik kaynaklarda gerekse modern araştırmalarda hayatına dair bilgi yoktur. İlhanlı devlet adamı, tarihçi ve tabip Reşîdüddin Fazlullāh-ı Hemedânî’nin (ö. 718/1318), ulemâya in‘âmda bulunması için Bağdat valisi olan oğlu Emîr Ali’ye gönderdiği mektuptaki listede Fakih Mahmûd b. İlyâs Tabîb adı da kayıtlıdır. Reşîdüddin ayrıca, Şîraz’da mevcut dârüşşifâya vakıflar tahsis edip Şîrâzî’yi buraya mütevelli tayin ettiğine dair Şîraz yöneticilerine yolladığı yazıda kendisinden “Mevlânâ-yi a‘zam Eflâtûn-i dehr Aristo-yi asr Mevlâna Mahmûd b. İlyâs” diye söz eder ve onun hem naklî hem aklî ilimlerde eşsiz bir âlim, değerli bir tabip olduğunu belirtir (Sevâniĥu’l-efkâr, s. 70, 231-232). Bazı çağdaş araştırmalarda babasının lakabı Ziyâeddin şeklinde anılırken Kâtib Çelebi bunu Sâinüddin diye kaydetmekte (Keşfü’ž-žunûn, I, 628), Âgā Büzürg-i Tahrânî de el-Ĥâvî adlı eserinin bazı yazma nüshalarında böyle geçtiğini söylemektedir (eź-ŹerîǾa, VI, 236).